پرکاری تیروئید
پرکاری تیروئید,پرکاری تیروئید در بارداری,پرکاری تیروئید علائم,پرکاری تیروئید چیست,پرکاری تیروئید درمان,پرکاری تیروئید در کودکان,پرکاری تیروئید و بارداری,پرکاری تیروئید در نوزادان,پرکاری تیروئید و ریزش مو,پرکاری تیروئید علائم و درمان,علائم پرکاری تیروئید در زنان,علائم پرکاری تیروئید چیست؟,علائم پرکاری تیروئید چیست؟,علائم پرکاری تیروئید در کودکان,علائم پرکاری تیروئید,پرکاری تیروئید چیست
در این مطلب از سایت جسارت می خواهیم در مورد بیماری پرکاری تیروئید صحبت کنیم.امیدواریم این مطلب مورد توجه شما سروران گرامی قرار گیرد.در پرکاری تیروئید، این غده مقدار زیادی هورمون تیروکسین ترشح می‌کند که آثار دیگری را نیز بدنبال دارد. مثل؛ افزایش سوخت و ساز بدن، کاهش وزن، بالا رفتن ضربان قلب، تعریق، عصبانیت زیاد، مشکلات قلبی، شکنندگی استخوان‌ها، مشکلات چشمی، سرخی و ورم پوست و بحران تیروتوکسیک(تب و هذیان ناگهانی).
تعریف پرکاری تیروئید
غده تیروئید برای تنظیم هورمون های اطراف بدن حیاتی است. زمانی که غده تیروئید مقدار بسیار زیادی هورمون ترشح می کند، به این بیماری پرکاری تیروئید (hyperthyroidism) می گویند. این اتفاق روی کل بدن تاثیر دارد. همانطور که در تصویر مشاهده می کنید، غده تیروئید در گردن قرار دارد و پروانه ای شکل است. هورمونی که این غده ترشح کرده و وارد جریان خون می کند، متابولیسم و رشد بدن را کنترل می کند. ترشح بیش از حد این هورمون ها روی بسیاری از عملکردهای بدن تاثیر می گذارد. علل احتمالی متعدد و علائم زیادی برای پرکاری تیروئید وجود دارد. این بیماری معمولا به آرامی شروع می شود اما در افراد جوان به یکباره اتفاق می افتد. پرکاری تیروئید (hyperthyroidism) با کم کاری تیروئید (hypothyroidism) متفاوت است. کلمه “Hyper”در پرکاری تیروئید به ترشح بیش از حد هورمون ها و کلمه “Hypo” به معنی ترشح بسیار کم یا غیر فعال بودن تیروئید است. بیماری پرکاری تیروئید در زنان بیش تر از مردان دیده می شود و احتمال ابتلا به این بیماری در سنین بالای 60 سال بیش تر است. اگر درمان پرکاری تیروئید جدی گرفته نشود می تواند روی عملکردهای مختلف بدن از جمله قلب تاثیر زیادی داشته باشد. با این حال داروها می توانند با کاهش میزان ترشح هورمون ها توسط غده تیروئید این بیماری را کنترل کنند.
پرکاری تیروئید چیست
پرکاری تیروئید(به انگلیسی: Hyperthyroidism) (تلفظ: هیپرتیروئیدیسم) بیماری غدّهٔ تیروئید است که در آن تیروئید بیش از مقدار طبیعی، هورمون ترشّح می‌کند. هورمون‌های غدّهٔ تیروئید تیروکسین (T4) و T3 هستند. در این حالت علائمی از بیماری از جمله تپش تند قلب، کاهش وزن، تعریق، عدم تحمّل گرما، لرزش و بیقراری نمایان می‌شود. از جمله بیماری‌هایی که موجب پرکاری تیروئید می‌شوند بیماری گریوز یا بیماری بازدو است. تشخیص با اندازه‌گیری سطح خونی هورمون‌های غده تیروئید صورت می‌گیرد و در موارد خواص از طریق تست ید رادیواکتیو. همچنین اغلب به‌دلیل فیدبک منفی هورمون‌های تیروئید بر هیپوفیز سطح خونی TSH (هورمون محرکه تیروئید) کاهش‌می‌یابد.
علت پرکاری تیروئید
پرکاری تیروئید می‌تواند علت‌های زیادی داشته باشد. بیماری گریوز، یکی از شایع‌ترین علل پرکاری تیروئید است. گریوز نوعی بیماری خودایمنی است، این بیماری باعث می‌شود آنتی‌بادی‌های تحریک‌کننده‌ی تیروئید، بیش‌ازحد هورمون ترشح کنند. زنان، بیش از مردان به بیماری گریوز مبتلا می‌شوند. این بیماری در بین افرادی که سابقه‌ی خانوادگی دارند، بیشتر اتفاق می‌افتد. بنابراین اگر خویشاوندانی دارید که به این بیماری مبتلا هستند، حتما به پزشک خود بگویید.موارد زیر نیز می‌توانند از علل پرکاری تیروئید باشند: زیاده‌روی در مصرف یُد (یُد یک عنصر مهم در هورمون‌های تترا یدوتیرونین (T4) و تری یدوتیرونین (T3) است)؛ تیروئیدیت یا التهاب تیروئید، منجر به افزایش ترشح تترا یدوتیرونین (T4) و تری یدوتیرونین (T3) می‌شود؛ تومورهای بیضه‌ها و تخمدان؛ تومورهای غده‌ی هیپوفیز یا تومورهای خوش‌خیم تیروئید؛ مصرف زیاد تری یدوتیرونین (T3) از طریق مکمل های غذایی یا داروها.
عوامل پرکاری تیروئید
؛ مصرف زیاد ید، بیماری گریوز، التهاب غده تیروئید در اثر عفونت ویروسی و یا بعد از بارداری، رشد غیر سرطانی غده تیروئید و یا هیپوفیز، تومور بیضه‌ها و تخمدان و عکسبرداری پزشکی با رنگ‌های حاوی ید.
علائم پرکاری تیروئید
؛ کاهش وزن ناگهانی، ضربان قلب سریع(بیش از 100 ضربه در دقیقه)، تپش قلب، ضربان قلب نامنظم، افزایش اشتها، نگرانی، اضطراب، کج خلقی، تعریق زیاد، تغییر در زمان قاعدگی، بیشتر شدن حساسیت به گرما، بزرگ شدن غده تیروئید(به شکل ورم در زیر گردن)، خستگی و ضعیف ماهیچه‌ها، نازک شدن پوست و داشتن موی شکننده و باریک.برخی از این علائم ممکن است در افراد مسن بروز نکند.۱. افزایش تعداد ضربان قلب به دنبال انجام کارهای معمول ۲. افزایش خفیف فشار خون ۳. تحریک پذیر بودن و بی قراری و تحریک پذیری شدید ۴. افزایش تعریق و حساس شدن به گرما ۵. ضعف عضلات به خصوص در ناحیه شانه، لگن و ران‌ها ۶. لرزش و تنش‌های غیرارادی ترمور (خصوصاً در دستان و انگشتان) ۷. کاهش وزن علی‌رغم اشتهای خوب ۸. ریزش مو ۹. جدا شدن ناخن از بستر ۱۰. تورم نوک انگشتان (چماقی شدن) ۱۱. کشیده شدن پلک بالا به سمت پایین ۱۲. تغییر در ضخامت پوست ۱۳. افزایش حرکات دستگاه گوارش ۱۴. گواتر یا بزرگی تیروئید ۱۵. کاهش تعداد دفعات قاعدگی یا کاهش حجم خونریزی ۱۶. بزرگ شدن پستان در آقایان ۱۷. ضخیم شدن پوست در جلوی استخوان ساق پا ۱۸. برجسته شدن چشم‌ها
عوارض پرکاری تیروئید
همچنین در صورتی که عدم درمان پرکاری تیروئید، در معرض خطر بروز آرتروز مفاصل نیز خواهید بود. پرکاری تیروئید می‌تواند موجب شود که بدن شما کلسیم و پتاسیمی که باید به استخوان‌ها برسد را بگیرد و آن را از طریق ادرار و مدفوع دفع کند و بدین ترتیب تراکم مواد معدنی موجود در استخوان‌های شما کم می‌شود. بدن شما برای حفظ سلامت استخوان‌ها به کلسیم و پتاسیم نیاز دارد، بنابراین اگر استخوان‌های شما به اندازه‌ی کافی کلسیم و پتاسیم جذب نکنند یا این موارد را از دست بدهند، تراکم استخوان‌های شما کاهش می‌یابد. همین موضوع باعث می‌شود که بعد از جراحی تیروئید، بدن شما به شدت خواهان دریافت کلسیم باشد. این وضعیت در نهایت می‌تواند موجب بروز پوکی استخوان شد، به این معنا که استخوان‌های شما استحکام خود را از دست می‌دهند و شما بیشتر در معرض خطر شکستگی استخوان‌ها قرار خواهید داشت.
تشخیص پرکاری تیروئید
این بیماری از راه‌های آزمایشات و تست‌های بالینی و آزمایش خون قابل تشخیص است.۱. تاریخچه بیماری و معاینه بالینی برهمه مقدم است. ۲. اندازه‌گیری هورمون تیروئید، تیروتروپین و آنتی بادی‌های تحریک کننده تیروئید موجود در خون برای تأیید تشخیص بکار می‌رود برای نمونه TSH – T4 – T3 – FTI –T3 – T3Uptake ; آزمایش FTI اطلاعات دقیق تری در زمانی که بیمار درحال استفاده از داروهای ضد تیروئیدی می‌باشد به پزشک می‌دهد. ۳. ارزیابی ساختمان و عملکرد غده تیروئید با استفاده از تجویز مقدار کم ید رادیواکتیو. ۴. اندازه‌گیری تیروتروپین یا هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) که از هیپوفیز ترشح می‌شود و کنترل کننده کار تیروئید می‌باشد. در پرکاری تیروئید مقدار این هورمون در خون به شدت کم می‌شود. بهتر است که آزمایش‌ها خونی هر ماه یک بار تکرار شود و در صورتی که درحال کنترل بودن بیماری با دارو تشخیص داده شد هر ۳ ماه یک بار تکرار شود.
درمان پرکاری تیروئید
مصرف داروهای ضدتیروئید(با تجویز پزشک)، ید رادیواکتیو، جراحی و برداشتن بخش‌هایی از غده تیروئید.باید توجه داشت که با وجود مؤثر بودن راه‌های درمان، بی‌توجهی به این بیماری نیز می‌تواند خطرناک باشد.
پرکاری تیروئید و گواتر
گواتر آن‌طور که عموم مردم تصور می‌کنند به معنی کم‌کاری تیروئید نیست، بلکه تنها معنی بزرگ‌شدن غده تیروئید را می‌دهد. گواتر از نظر شکلی به دو نوع منتشر و ندولر تقسیم می‌شود، در نوع منتشر تمام غده تیروئید به میزان تقریباً یکسان رشد می‌کند و بزرگ می‌شود، درحالی‌که در نوع ندولر، تیروئید هم در نگاه و هم در لمس توسط پزشک به صورت غده، غده درمی‌آید. از نظر کارکرد، گواتر به سه نوع کم‌کار، پرکار و ساده تقسیم می‌شود: در نوع اول؛ یعنی گواتر کم‌کار، غده تیروئید هم بزرگ شده‌است، هم به میزان کافی هورمون تولید نمی‌کند. در نوع دوم، تیروئید هم بزرگ است و هم بیشتر از نیاز طبیعی بدن هورمون تولید می‌کند که به آن پرکاری تیروئید می‌گویند. در نوع سوم گواتر، که به آن گواتر ساده می‌گویند و نسبت به دو نوع دیگر شیوع بیشتری دارد، اگرچه تیروئید بزرگ است، ولی چون میزان تولید هورمون در حد طبیعی نگه‌داشته‌شده‌است و از نظر بالینی، هیچ علامتی برای فرد ایجاد نمی‌کند، به آن گواتر ساده می‌گویند.
درمان پرکاری تیروئید با داروهای ضد تیروئید
داروهای ضد تیروئید خوراکی شامل متی مازول و پروپیل تیواوراسیل که برای بیماران با بیماری گریوز به مدت طولانی و برای علل دیگر پرکاری تیروئید به مدت کوتاه مورد استفاده قرار می‌گیرد. بامقدار مناسب دارو کنترل پرکاری تیروئید در عرض چند هفته میسر است. این داروها عوارض جانبی نیز دارند از جمله بثورات پوستی، خارش، تب و بندرت التهاب کبد یا کاهش گلبول‌های سفید خون. بیماران باید جهت شناخت این عوارض آموزش داده شوند و اگر دچار زردی پوست و کهیر یا خارش شدید، تب بالا یا گلو درد شدید شدند، باید از داروها را قطع نموده به پزشک خود مراجعه کنند. با قطع داروی ضد تیروئید احتمال برگشت پرکاری تیروئید وجود دارد همچنین به دلیل آنکه متی مازول تعداد گلبول‌های سفید خون را کاهش می‌دهد و MCV , MCH خون را تحت تأثیر قرار داده و امکان ساپرس مغز استخوان وجود دارد باید از مکمل‌های کلسیم و ویتامین D، گروه B به خصوص B12 را در طول درمان دریافت کند (رژیم غذایی در پرکاری تیروئید) به همین منظور در موارد مصرف متی مازول باید CBC بیمار نیز باید ماهانه تحت بررسی قرار گیرد.
درمان پرکاری تیروئید با ید رادیواکتیو
ید رادیو اکتیو باعث از کار افتادن گواتر یا کوچک شدن گره‌های سمی که تولیدکننده هورمون تیروئید می‌باشند، می‌گردد. این درمان بدون خطر است و در بالغین با پرکاری تیروئید بطور گسترده استفاده می‌شود. اشعه تولید شده توسط این مقدار ید باعث تخریب سلولهای تیروئید می‌شود، ولی به علت آنکه غلظت آن در تیروئید بیش از نقاط دیگر است، اشعه تولید شده توسط این مقدار ید باعث تخریب سلولهای تیروئید می‌شود، ولی به علت آنکه غلظت آن در تیروئید بیش از نقاط دیگر است اشعه به سایر نقاط بدن آسیب نمی‌رساند. ید رادیو اکتیو بطور خوراکی به بیمار سر پایی تجویز می‌شود. با اینکه مقدار زیادی از فعالیت ماده رادیو اکتیو ظرف مدت چند روز از بدن خارج می‌شود، اثرات آن روی غده تیروئید ممکن است ظرف یک تا سه ماه طول بکشد. عارضه جانبی این درمان کم‌کاری تیروئید می‌باشد. مدارکی وجود ندارد که این درمان باعث ایجاد سرطان در تیروئید یا دیگر قسمتهای بدن شود. در زنان ایجاد نازائی نمی‌کند. امروزه در بسیاری از مراکز دنیا تجویز ید رادیو اکتیو برای درمان پرکاری تیروئید در نوجوانان نیز استفاده می‌شود. در پرکاری تیروئید در صورتی که بیمار به داروها پاسخ داده باید حدود ۲ سال تحت درمان دارویی قرار گرفته باشد که در صورت تشخیص غیر کنترل بودن بیماری درمان با ید رادیواکتیو تجویز شده و در مواردی که غده بیش از اندازه بزرگ شده باید باید جراحی شود.
درمان پرکاری تیروئید با جراحی
جراحی تیروئید یک درمان دائمی دیگر بر ای پرکاری تیروئید است. امروزه این درمان کمتر توصیه می‌شود زیرا نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد و ایجاد مشکلات پس از جراحی از جمله ایجاد بدشکلی در گردن می‌شود. بعلاوه در موارد نادری ممکن است باعث صدمه به ساختمانهای نزدیک به تیروئید در گردن شود. عارضه دیگر کم‌کاری تیروئید می‌باشد که این عارضه براحتی با قرص لووتیروکسین که عارضه جانبی ندارد برای تمام عمر قابل کنترل است. در صورتی که گواتر بیمار بزرگ نباشد جراحی و برداشتن غده تیروئید لازم نیست و با ید رادیواکتیو می‌توان فعالیت غده را غیرفعال کرد.
درمان پرکاری تیروئید با دارو
۴. داروهایی مانند پروپرانولول برای تسکین علائم پرکاری تیروئید به کار می‌رود تا سایر درمانها اثر خود را بگذارند. ۵. در مواردی که خاص می‌باشد بیمار ممکن است دچار بیماری‌ها روانی شده باشد که پزشک معالج می‌تواند با طرح ۶۰ سؤال عمق بیماری را تشخیص داده و برای درمان تخصصی به روان پزشک ارجاع دهد.
رژیم غذایی در پرکاری تیروئید
۱- از آنجا که میزان انرژی مورد نیاز در این شرایط ۶۰–۵۰ درصد افزایش می‌یابد، بیماران باید از رژیم پرکالری (حدود ۴۰ کیلوکالری به ازای هر کیلوگرم وزن بدن) استفاده نمایند. بهتر است بیماران تعداد وعده‌های غذایی را افزایش دهند و در مقابل، از حجم هر وعده مقداری کم کنند. ۲- دریافت پروتئین نیز باید بین ۷۵/۱ ۱ گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن افزایش یابد. گنجاندن تخم‌مرغ، گوشت قرمز، گوشت ماکیان و ترکیب غلات و حبوبات در رژیم غذایی برای تأمین نیاز پروتئینی توصیه می‌شود. در صورت تخلیهٔ ذخایر پروتئینی بدن، استفاده از مکمل‌های پروتئینی به‌ویژه قبل و بعد از عمل جراحی زیر نظر متخصص تغذیه، می‌تواند مفید باشد. ۳- با توجه به افزایش نیاز به ویتامین‌ها، استفاده از مکمل ویتامین C، ویتامین B کمپلکس خصوصاً ویتامین‌های B1، B2 و B12 همراه رژیم غذایی بسیار مفید می‌باشد. به طور کلی استفاده از مولتی‌ویتامین و مولتی‌مینرال توصیه می‌شود. منابع غذایی ویتامین‌های فوق که باید در رژیم غذایی این بیماران گنجانده‌شود عبارت اند از: انبه، مرکبات، کیوی، شیر و فراورده‌های آن، سبزیجات سبزرنگ، جوانهٔ حبوبات و ماهی. به نظر می‌آید مقادیر زیاد ویتامین A باعث مهار عملکرد غدهٔ تیروئید و بهبود علائم بیماری گریو می‌شود. مکمل ویتامین C نیز برای بهبود علائم و شرایط متابولیکی مفید است. اثر دریافت غیرضروری ویتامین‌ها در بدن مانند اثر دارو، خواهدبود و می‌تواند اثرات جانبی متعددی بر سلامت فرد داشته‌باشد. ۴- از مصرف زیاد ید پرهیز شود. لازم است ذکر شود از آنجا که بعضی از مکمل‌های ویتامینی و مواد معدنی، دارای مقادیری ید نیز هستند، مبتلایان به پرکاری تیروئید، باید از مصرف این قبیل مکمل‌ها و هرگونه مکمل ید پرهیزکنند. در ضمن از مصرف برخی غذاهای دریایی، علف‌ها و جلبک‌های دریایی هم که غنی از ید هستند، باید اجتناب نمایند. ۵- مصرف کلیهٔ غذاها و نوشیدنی‌های تحریک‌کننده مانند شکلات، نوشیدنی‌های کافئین‌دار (مانند چای، قهوه، کولا) و کشیدن سیگار در این بیماران، باید محدود شود. ۶- از گواتروژن‌های طبیعی استفاده شود. منظور از گواتروژن‌ها ترکیباتی هستند که باعث کاهش عملکرد غدهٔ تیروئید می‌شوند؛ بنابراین استفاده از آنها به هنگام پرکاری تیروئید مؤثر خواهدبود. منابع عمدهٔ گواتروژن‌ها عبارتنداز: سبزیجات خانوادهٔ کلم (از قبیل کلم، گل کلم، کلم قمری، کلم بروکلی و بروکسل)، اسفناج، شلغم، گلابی، هلو، بادام‌زمینی و سویا. جالب است بدانید ترکیبات گواتروژن به دنبال حرارت ازبین‌می‌روند. نسبت به دریافت توأم گواتروژن‌های طبیعی با داروهای ضدتیروئید باید کاملاً احتیاط نمود، زیرا این ترکیبات می‌توانند باعث افزایش عوارض جانبی داروها شوند. البته همانطور که اشاره شد پخت مواد غذایی فوق می‌تواند این اثرات را کاهش‌دهد. سایر سبزیجات مفید در هیپرتیروئیدیسم عبارتند از: هویج، کرفس، فلفل سبز، جعفری، تره‌آبی، زردآلو، سیب، زغال‌اخته، گریپ‌فورت و آناناس. با توجه به این که سوخت‌وساز کلسیم در مبتلایان به بیماری گریو تغییر می‌کند این افراد بیشتر، در معرض پوکی استخوان (استئوپروز) قراردارند؛ بنابراین مصرف مکمل کلسیم زیر نظر متخصص می‌تواند مفید باشد. در شرایطی که فرد مشکل کلیوی یا قلبی خاصی نداشته‌باشد، مصرف روزانهٔ ۴–۳ لیتر آب در روز توصیه می‌شود. در بعضی از بیماران مبتلا به اگزوفتالمی نیز شاید مجبور به محدودکردن مقدار مایعات و نمک دریافتی باشیم.
پرکاری تیروئید در مردان و زنان
پرکاری و کم‌کاری تیروئید، معمولا با واکنش‌های خودایمنی شروع می‌شوند. بیماری گریوز معمولا موجب پرکاری تیروئید و بیماری هاشیموتو باعث کم‌کاری تیروئید می‌شود. هردوی این بیماری‌ها با حمله‌ی سیستم ایمنی بدن به غده‌ی تیروئید شروع می‌شوند. محققان هنوز به‌درستی نمی‌دانند چرا مردان در مقایسه با زنان کمتر به بیماری‌های خودایمنی مبتلا می‌شوند. آنها دلیل این موضوع را به تفاوت‌های سیستم ایمنی زنان و مردان مرتبط می‌دانند. زنان در مقایسه با مردان، واکنش‌های شدیدتری به واکسن، زخم‌های شدید و عفونت نشان می‌دهند، بنابراین این احتمال وجود دارد که سیستم ایمنی بسیار فعال زنان، خطر ابتلا به بیماری‌های تیروئیدی را در آنها افزایش بدهد.
غذاهای ممنوع در پرکاری تیروئید
مواد غذایی که در صورت ابتلا به پرکاری تیروئید باید از خوردن آن اجتناب کنید، موادی هستند که غنی از ید هستند مانند نمک ید‌دار، جلبک و خزه دریایی و سایر مواد غذایی که در نزدیکی دریا به دست می‌آیند. علاوه بر این شکر و کافئین می‌توانند علائم پرکاری تیروئید را تشدید کنند بنابراین باید از خوردن آن پرهیز کنید. بهتر است تا جای ممکن رژیم غذایی سالمی داشته باشد و بدین منظور از خوردن لبنیات پر چرب، گوشت قرمز و محصولات فرآوری شده اجتناب کنید. مصرف غذاهای سرخ شده و شیرینی نیز باید تا جای ممکن محدود شود.