علائم و درمان خانگی بیماری مخملک در کودکان و بزرگسالان در دسته پزشکی و سلامت سایت علم سرا
یک متخصص بیماریهای کودکان در همدان مخملک را یک نوع بیماری عفونی معرفی کرد که باید جدی گرفته شود.دکتر محمدصادق صبا، با بیان اینکه مخملک یک بیماری عفونی است که در کودکان و نوجوانان زیر ۱۵ سال شایع است، افزود: عامل بروز این بیماری میکروب استرپتوکوک است که از راه گلو یا پوست وارد بدن کودک شده و علائمی را ایجاد میکند.
مخملک یک بیماری است عفونی و مسری که در دوره کودکی (بین ۳ تا ۷ سالگی) (سن کودکستانی) و در فصول سرما بیشتر دیده میشود. عامل این بیماری استرپتوکوک بتا همولیتیک A میباشد و این بیماری در بزرگسالی دیده نمی شود.در این مطلب از سایت جسارت در مورد درمان و علائم و نشانه های بیماری مخملک در کودکان چیست صحبت میکنیم امیدواریم مورد توجه قرار بگیرد.
در قرن ۱۹ بیماریهایی نظیر: تب مخملک، سرخک، سرخجه، زرد زخم، بیماری پنجم، تب زرد و آبله مرغان در کودکان همراه با تب و ظهور جوش شایع شد و کم کم در سراسر دنیا شایع شد. سوء تغذیه در دوران کودکی و در زمان بارداری، جزو عوامل خطر برای این بیماری بود. کاهش گونههای باکتری که تولید مخملک میکردند و استفاده از آنتیبیوتیکها و مقاومت بیشتر مردم در برابر این باکتری، باعث شد که این بیماری کمتر شود.
عامل بیماری مخملک یک نوع باکتری استرپتوکوکی است می تواند سبب گلو درد چرکی و عفونت پوست نیز بشود. این باکتری در گلوی فرد سبب عفونت می شود و با آزاد کردن نوعی سم یا توکسین، موجب پیدایش واکنش پوستی و بروز بثوراتی روی پوست می شود. اگر کودک شما دچار مخملک شده باشد، احتمالا آن را از کودک بیماری گرفته است. عامل بیماری می تواند از طریق تنفس هوای آلوده، استفاده مشترک از اسباب بازی، ظروف غذا و یا سایر وسایل مانند حوله که توسط فرد بیمار آلوده شده است، انتشار یابد.
باکتری استرپتوکوک در گلوی فرد تجمع و تکثیر مییابد و با ترشح نوعی سم یا اگزوتوکسین موجب پیدایش واکنش پوستی و بروز ضایعاتی روی پوست بدن میشود
انتقال بیمارِی بین کودکان دارای تماس نزدیک رخ میدهد و بعبارتی این بیماری مسری است. عامل بیماری بیشتر از طریق تنفس هوای آلوده و همچنین استفاده از وسایل مشترک آلوده مانند اسباب بازی و ظروف غذا انتقال مییابد. بیماری از یک روز قبل از بروز علایم بالینی تا پایان بیماری قابل انتقال است ولی هر قدر از شروع بیماری بگذرد خطر سرایت آن کاهش مییابد. در صورت عدم درمان در ۴ هفته اول بیماری قابل سرایت میباشد ولی با درمان مناسب، بیماری در عرض دو روز بهبود و سرایت آن متوقف میگردد. ابتلا به مخملک ایمنی نسبی ایجاد میکند.
علایم مخملک معمولاً با سوزش و درد گلو، تب ۳۸ درجه سانتیگراد یا بالاتر شروع میشود. در ابتدای بیماری، روی زبان کودک بیمار پوشش سفید یا زرد کم رنگ پیدا میشود که مدتی بعد ممکن است به رنگ قرمز درآید. برجستگیها و پرزهای زبان ممکن است بزرگتر از حالت طبیعی شوند که در این حالت زبان به شکل توت فرنگی در میآید و این علامت مهم در مخملک به «زبان توت فرنگی» موسوم است. لوزههای کودک نیز ممکن است باردار شده و قرمز و متورم به نظر برسد. صورت بیمار قرمز و برافروخته میشود در حالیکه اطراف دهان او بیرنگ و سفید است. سایر علائم عمومی در این بیماری لرز، درد، کاهش اشتها، متورم شدن غدد لنفاوی، بیقراری و ناخوشی، تهوع و استفراغ میباشد. ضایعات پوستی معمولاً روز دوم بیماری ظاهر میشود و حدود ۲ تا ۵ روز طول میکشد تا از بین برود. بثورات به شکل لکههای کوچک برجسته (راش) است که از ناحیه زیر بغل، گردن، پشت گوش و سینه شروع میشود و سپس سر تا سر بدن را فرا میگیرد. معمولاً خارش دار است. گاهی این بثورات یا راشها در ساعد، قسمت داخلی آرنج و کشاله ران به شکل خطوط در میآیند که به آن Pastia lines میگویند. در هفته دوم بیماری همراه با ناپدید شدن بثورات، پوست کودک بخصوص در ناحیه دستها، پاها و کشاله ران شروع به پوسته ریزی میکند. (مرحله پوسته ریزی) ابتلا به مخملک در کودکان شیرخوار نادر است. در صورت عدم درمان عوارض کلیوی، گوشی، چرکی و قلبی محتمل است. اشکال خفیف مخملک گاهی باعث اشتباه در تشخیص میشود، البته در این حالت خطر سرایت آن زیادتر است زیرا بیمار درمان نمیشود. بثورات پوستی مخملک به خودی خود مسری و واگیردار نیستند اما استرپتوکوک موجود در حلق میتواند انتشار یابد و به فرد دیگری منتقل شود. ۲۴ ساعت بعد از دریافت اولین دوزآنتی بیوتیک بیماری دیگر مسری نیست. اگر سایر اعضای خانواده دچار سوزش گلو شدند باید از نظر ابتلا به مخملک معاینه شوند حتی اگر ضایعات پوستی نداشته باشند.
تشخیص بیماری مخملک کلینیکی است ولی از نظر آزمایشگاهی لکوسیتوز، افزایش ESR، افزایش تیتر آنتی استرپتولیزین A دیده میشود. همچنین میتوان از حلق بیمار نمونهگیری شده و برای کشت فرستاده شود. برای نمونهگیری از سواپ (یک چوب مخصوص و نازک که سر آن مقداری پنبه قرار داده شده) استفاده میشود. در صورت درمان، بهبودی سریع خواهد بود، اگر چه راشها ممکن است برای چندین روز باقی بماند. چندین هفته نیز ممکن است طول بکشد تا تورم لوزهها و غدد لنفاوی به شکل عادی برگردد. درمان با آنتیبیوتیکها از جمله پنی سیلین میباشد. در موارد حساسیت به پنی سیلین میتوان از اریترومایسین استفاده کرد.
در صورت شک به مخملک یا هر نوع عفونت استرپتوکوکی دیگر، بهتر است برای قطعی شدن تشخیص از حلق بیمار نمونه گیری شده و برای کشت فرستاده شود. برای نمونه گیری از یک چوب مخصوص و نازک که سر آن مقداری پنبه قرار داده شده به نام سواپ استفاده می شود. بوسیله سواپ مقداری از ترشحات حلق کودک برداشته می شود و در محل خاصی کشت داده می شود. برای راحت بودن کودک بهتر است از انواع سواپ های بی درد استفاده شود. در صورت درمان، بهبودی سریع خواهد بود، اگر چه راش ها ممکن است برای چندین روز باقی بماند. از طرفی چندین هفته نیز ممکن است طول بکشد تا تورم لوزه ها و غدد لنفاوی به شکل عادی برگردد. اگر هر نوع عفونت استرپتوککی بدون درمان بماند، ممکن است عوارض جدی مانند آبسه لوزه ها را در پی داشته باشد.همچنین ممکن است منجر به بروز تب روماتیسمی و عوارض متعاقب آن، مانند برخی مشکلات قلبی شود که از عوارض دیررس مخملک بدون درمان است. بنابراین اگر کودک شما به مخملک مبتلا شده است، باید مطمئن شوید که او آنتی بیوتیک مناسب را به مقدار کافی و تا زمانی که پزشک تجویز کرده است دریافت می کند، تنها در این صورت است که می توانید مطمئن شوید که بیماری عود نمی کند. ممکن است فردی چندین بار به انوع عفونت با استرپتوکوک دچار شود، اما ابتلا به مخملک بیشتر از یکبار غیر معمول است.
عوارض بیماری مخملک میتواند شامل: عفونت، تب روماتیسمی، مشکلات استخوانی یا مفصلی مثل آرتریت و استئومیلیت، آبسه، ورم غدد، اختلال در کار کلیه، هپاتیت، پنومونی و یا گسترش عفونت به مناطق دیگر باشد. عفونت(sepsis) وقتی رخ میدهد که باکتری وارد خون شود که یک بیماری جدی است و میتواند بیمار را به شوک وارد کند. اگر باکتری به بافت حمله کند، آبسه و یا چرک در پشت گلو یا اطراف لوزهها یافت میشود. همچنین ممکن است منجر به سینوسی شدن و عفونی شدن گوش (اوتیت مدیا) شود. خیلی کم ممکن است باکتری بر سیستم عصبی مرکزی اثر بگذارد و منجر به بیماری مننژیت شود.
باکتری در اثر تماس و ترشحات فرد بیمار به افراد سالم منتقل میشود. این بیماران باید: وقتی سرفه میکنند، جلوی دهانشان را بگیرند. دستان خود را مرتب شستشو دهند. بشقاب، قاشق، چنگال و لیوان مخصوص به خود را داشته باشند. زخمها را تمیز و خشک کنند، تا ابتلای به عفونت را کم کنند. به طور کلی، ۲۴ ساعت بعد از اتمام درمان آنتی بیوتیک، دیگر این بیماری مسری نیست. پس تا قبل از این زمان، باید از سر کار رفتن و مدرسه رفتن خودداری کنند.
تب اسکارلت یا مخملک چیست؟ تب اسکارلت (مخملک) نوعی عفونت است که توسط باکتری استرپتوکوک گروهA ایجاد میشود. اگر فرزندتان به مخملک مبتلا شده، باید التهاب گلو، گلودرد و تب داشته باشد. مخملک یک بیماری نادر است، اما شیوع آن رو به افزایش است. در سال۲۰۱۴ بیش از ۱۴هزار کودک در انگلستان به این بیماری مبتلا شدند. تعداد موارد ابتلا به این بیماری در سال۲۰۱۵ دوبرابر بیش از موارد مشابه در سال۲۰۱۴ بوده است. احتمال ابتلا به مخملک در سنین ۲ تا ۸سالگی بیشتر است. از آنجا که این بیماری بیشتر بر کودکان اثر میگذارد، آشنایی با علائم مربوطه اهمیت بیشتری یافته است.
چطور میتوانم به بهبود فرزندم کمک کنم؟ علاوه بر آنتیبیوتیکهایی که دکتر تجویز کرده، میتوانید از روشهای دیگری برای راحتی بیشتر فرزندتان کمک بگیرید. اگر فرزندتان اشتها ندارد، حداقل مطمئن شوید که مایعات زیاد بنوشد. به فرزند خود توصیه کنید که تا حد امکان در اتاقی با دمای متعادل استراحت کند. همچنین میتوانید از پاراستامول یا ایبوپروفن برای پایین آوردن درجه حرارت بدن و رفع درد و ناراحتی کودک استفاده کنید. دوز روی بستهبندی را چک کنید و همیشه دارو را در دوز مناسب به کودک بدهید. وقتی کودک مصرف آنتیبیوتیکها را آغاز میکند، تب بهتدریج کاهش مییابد و باید در عرض ۲۴ساعت برطرف شود؛ سایر علائم بیماری در عرض یک هفته برطرف خواهند شد. مطمئن شوید که فرزندتان دوره درمانی خود را به اتمام برساند تا عفونت بهطور کامل برطرف شود.
مخملک چطور گسترش مییابد؟ مخملک یک بیماری شدیدا مسری است و توسط باکتری از فرد آلوده به دیگران منتقل میشود. این باکتریها از طرق زیر به کودکان منتقل میشوند: – قطرات معلق در هوا بهدنبال عطسه، سرفه یا تنفس – غذای آلوده – تماس با پوست آلوده یا بزاق فرد مبتلا به مخملک – استفاده از لیوان آب، بشقاب، ظروف و سایر لوازم فرد آلوده به بیماری و بهدنبال آن، دست زدن به دهان، بینی و چشم خود
تب مخملک اساساً به گلودرد استرپتوکوکی گفته میشود که با خارش و راش پوستی همراه است. این عارضه در ابتدا به صورت یک عفونت در بخش فوقانی دستگاه تنفس توسط باکتری استرپتوکوک تیپ A شروع میشد، این باکتری باعث گلودرد استرپتوکوکی و برخی از انواع عفونتهای پوستی نیز میشود. این باکتریها سپس یک سم از خود آزاد میکنند که باعث ایجاد راش پوستی میشود. اگر کودک شما به تب مخملک مبتلا است، احتمالاً او گلودرد استرپتوکوکی را از یک کودک دیگر گرفته است؛ از طریق قطرات تنفسی آلوده، استفادهی مشترک از لیوان و قاشق و چنگال و یا دست زدن به اشیایی که کودک آلوده از آنها استفاده کرده است مانند حوله یا یک اسباب بازی. ابتلا به مخملک از طریق عفونتهای پوستی استرپتوکوکی مانند زرد زخم نیز ممکن، ولی نادر است. در این موارد احتمالاً کودک شما به گلودرد مبتلا نخواهد شد.
راش پوستی قابل توجه ترین علامت تب مخملک است. این علامت در ابتدا همانند یک آفتاب سوختگی شدید به نظر میرسد که ناهمواریهایی را در سطح پوست ایجاد کرده و ممکن است خارش نیز ایجاد کند. معمولاً این راش در ابتدا بر روی گردن و صورت ایجاد شده و در اکثر موارد دور دهان را درگیر نکرده و این ناحیه سالم و طبیعی باقی میماند. سپس به سینه و کمر منتشر شده و بعدازآن هم دیگر نقاط بدن را درگیر میکند. در چینها و شکافهای بدن بهخصوص زیر بغل و آرنج، راش رگههای قرمزی را ایجاد میکند. نقاطی که درگیر راش شدهاند معمولاً به هنگام قرار گرفتن تحت فشار سفید میشوند. در روز ششم، معمولاً راش از بین میرود ولی نقاط درگیر شدهی بدن شروع به پوست انداختن میکنند. غیر از راش پوستی، معمولاً علائم دیگری نیز وجود دارند که به تشخیص تب مخملک کمک میکنند از جمله گلودرد و قرمز شدن گلو، تب بالا و ورم غدد لنفاوی در گردن. ممکن است لوزهها و عقب گلو را لایهای سفیدرنگ بپوشاند و یا این نواحی قرمز و متورم شوند و سپس روی آنها نقطههای چرکی به رنگ سفید مایل به زرد به وجود آیند (زبان توتفرنگی). در مراحل اولیهی عفونت ممکن است لایهای سفید یا زردرنگ روی زبان را بپوشاند. همچنین ممکن است کودک مبتلا به تب مخملک دچار تب و لرز، بدن درد، حالت تهوع و استفراغ و بیاشتهایی شود. زمانی که تب مخملک به دلیل عفونت گلو رخ میدهد، معمولاً در عرض ۳ تا ۵ روز، تب متوقف میشود و پس از آن نیز به زودی درد گلو فروکش میکند. راش ناشی از مخملک معمولاً در روز ششم پس از شروع علائم گلودرد از بین میرود ولی نواحی درگیر شدهی بدن ممکن است شروع به پوست انداختن بکنند. این پوست انداختن ممکن است تا ۱۰ روز زمان ببرد.
منبع : jesarat